In een haast wanhopige poging om Europa aan het besteden te krijgen, heeft de Europese Centrale Bank de afgelopen jaren onder meer de rente keer op keer verlaagd. Met een ‘waarom-college’ zal ik u niet vermoeien. Wél zijn de gevolgen groot. Onder meer voor de marktrente die bij BV’s in een aantal situaties een rol speelt bij het waarderen van balansvoorzieningen voor de oudedag van de directeur-grootaandeelhouder (dga).
In 2019 bedroeg de rente 0,0269%. In 2020 wordt dit -0,107%. De rente wordt dus negatief! Hierdoor zal de fiscale waarde op de balans van sommige vormen van oudedagsvoorzieningen gaan afnemen, met als gevolg vrijval in de winst. De wereld op z’n kop!
Vormen van oudedagsvoorziening
Oudedagsvoorzieningen voor de dga kunnen verschillende vormen hebben. We kennen pensioen, lijfrente- of stamrecht in eigen beheer. Daarnaast bestaat sinds 2017 de ‘oudedagsverplichting’ (odv). Een vorm van lijfrentevoorziening die voortkomt uit omzetting van pensioen in eigen beheer en waarbij de balansvoorziening jaarlijks wordt aangepast aan de hand van de marktrente.
Pensioen eigen beheer
Bij pensioen in eigen beheer geldt dat de fiscale reservering plaatsvindt tegen 4%. Daarnaast moet de ‘marktwaarde’ van het pensioen worden bepaald op basis van de actuele marktrente. De marktwaarde speelt een rol bij het bepalen van dividendruimte en bij het waarderen van pensioenverdeling bij echtscheiding.
Als op de balans van de BV van een 45-jarige dga bijvoorbeeld een fiscale pensioenvoorziening staat van € 100.000, dan is, met dank aan de lage marktrente, de bijhorende marktwaarde bij een gelijkblijvend pensioen circa € 450.000. Bij een waardevast pensioen komt de marktwaarde zelfs ruim boven de vijf ton uit.
Stel dat de BV een balanstotaal heeft van vijf ton, dan is er binnen de BV geen ruimte meer om dividend uit te keren. En in geval van echtscheiding zou de ex-partner in dit vereenvoudigde voorbeeld aanspraak kunnen maken op pensioenverevening met een waarde van ruim twee ton.
Reden voor veel dga’s om pensioen in eigen beheer om te zetten naar een odv of af te kopen. Deze mogelijkheid bestaat nog tot en met 31-12-2019. Ook odv’s kunnen desgewenst nog tot en met deze datum worden afgekocht.
Lijfrente en stamrecht in eigen beheer
Specifiek bij de lijfrente- en stamrechtvoorzieningen geldt dat in de opbouwfase wordt opgerent met een rentepercentage dat in de bijbehorende overeenkomst staat. In de uitkeringsfase moet echter worden gewaardeerd tegen 4%. Daarbij wordt op de ingangsdatum van de uitkeringsfase eerst de periodieke uitkering vastgesteld aan de hand van de marktrente.
Een ingewikkeld verhaal. In de praktijk komt het erop neer dat bij de start van de uitkeringsfase een behoorlijk deel van de lijfrente- of stamrechtvoorziening door de lage marktrente vrijvalt in de winst.
Gevolgen negatieve rente
Maar er is nog een adder onder het gras: zoals in aanvang van dit artikel vermeld, is de marktrente inmiddels iets onder nul gedaald. Als gevolg hiervan zullen fiscale voorzieningen die op de marktrente worden gewaardeerd, zoals de odv en soms ook lijfrente- en stamrecht, gaan dalen. Er ontstaat dan een belaste toevoeging aan de winst.
Alternatieven
De wereld van oudedagsvoorzieningen staat langzaam aan dus op z’n kop. Reden om kritisch naar uw balansvoorziening(en) voor de oudedag te kijken. Zo nodig zijn er mogelijkheden om in één keer of stapsgewijs van deze voorzieningen af te komen door ze onder te brengen bij een bank, beleggingsinstelling of verzekeraar. En voor pensioen in eigen beheer geldt bovendien nog, zoals eerder in dit artikel vermeld, een afkoopmogelijkheid.
Neem gerust contact met mij op om uw situatie door te nemen!